Jak pomóc dziecku uczyć się?

Na pytania: „Jak pomóc dziecku skupić uwagę? Jak ćwiczyć, by się rzadziej/trudniej rozpraszalo? Jak podawać wiedzę, by skupiała uwagę?” nie ma jednej odpowiedzi. Każdy człowiek jest inny, ludzie (a zatem również dzieci) różnią się od siebie pod wieloma względami.

Wśród mnóstwa różnych typologii możemy wyróżnić temperament, dominującą półkulę mózgową, dominujące kanały sensoryczne, potrzeby fizyczne, społeczne, otoczenie.

Żeby skutecznie pomóc dziecku skupiać uwagę i uczyć się trzeba najpierw zrozumieć je w każdym z tych aspektów. Dla rodziców najprostszym sposobem jest obserwacja. Najpierw wyjaśnię, co obserwować i jak wyciągać wnioski, a potem – jak zaspokajać potrzeby z tych wniosków wynikające.

Zacznijmy od sprawdzenia, która półkula mózgowa odgrywa większą rolę w myśleniu Twojego dziecka. Postaraj się odpowiedzieć na kilka pytań (możesz wybrać jedną z odpowiedzi lub obie):

            Czy Twoje dziecko potrafi zagrać na instrumencie lub zaśpiewać usłyszaną melodię? 

a)      Tak, bez trudu

b)     Nie, a jeśli, to z trudem

Gdy dziecko, gdy coś składa (np. klocki Lego) lub montuje:

a)      woli czytać lub słuchać instrukcji, a następnie postępować zgodnie z ich wskazaniami,

b)     woli korzystać z ilustracji i diagramów lub po prostu samemu się wszystkim zająć bez jakichkolwiek wskazówek.

Gdy mówisz do dziecka:

a)      wraca ono więcej uwagi na słowa, nie przywiązując znaczenia do komunikacji pozawerbalnej,

b)     zwraca ono więcej uwagi na komunikację pozawerbalną, na przykład na twój wyraz twarzy, ruchy ciała, tembr głosu.

Gdy czytasz książkę dziecku (lub ono samo czyta):

a)      bez trudu powtarza usłyszane lub przeczytane przez siebie słowa,

b)     opowiada treść swoimi słowami (widzi w głowie akcję książki niczym film). 

Gdy dziecko rozwiązuje zadanie matematyczne, który ze sposobów jest dla niej/dla niego łatwiejszy?

a)      rozwiązuje je w formie cyfr i słów,

b)     używa materiałów, które można dotknąć, lub używa palców.

Czy w pokoju lub na biurku dziecka panuje:

a)      ład i porządek?

b)     bałagan i nieporządek z punktu widzenia innych, jednak dziecko doskonale wie, gdzie co jest.

Gdy dziecko opowiada o jakimś zdarzeniu:

a)      opowiada o zdarzeniach ze wszystkimi szczegółami podanymi we właściwej kolejności,

b)     opowiada o głównym szczególe jakiegoś zdarzenia.

Kiedy opowiadasz dziecku o jakimś zdarzeniu:

c)      lubi ono słuchać o zdarzeniach ze wszystkimi szczegółami podanymi we właściwej kolejności,

d)     niecierpliwi się, jeśli szybko nie przechodzisz do sedna sprawy.

Gdy dziecko rozwiązuje łamigłówkę lub tworzy coś:

a)      praca przebiega gładko, mimo że nie widziało ono wcześniej efektu końcowego

b)     musi ono zobaczyć efekt końcowy, zanim zabierze się do pracy

Gdy instruujesz dziecko:

a)      bez problemu stosuje się ono do instrukcji,

b)     wymyśla ono nowy sposób zrobienia tego czegoś lub spróbuje zrobić to po swojemu.

Które z poniższych stwierdzeń najlepiej pasuje do Twojego dziecka?

a)      zazwyczaj prawidłowo zapisuje słowa i liczby,

b)     czasami myli litery i cyfry lub zapisuje niektóre słowa, litery i cyfry w odwrotnej kolejności lub od tyłu.

Co bardziej pasuje do Twojego dziecka?

a)      wymawia słowa poprawnie i we właściwym porządku.

b)     czasami miesza słowa w zdaniu lub wypowiada niewłaściwe słowo, chociaż wie, co chce powiedzieć.

Zwykle dziecko:

a)      rozmawiając, trzyma się tematu,

b)     zmienia temat i zaczyna mówić o czymś innym.

Dziecko interesują bardziej:

a)      prace artystyczne, w których ma ono stosować się do ściśle określonych sposobów postępowania lub szczegółowych instrukcji,

b)     prace artystyczne, które dają mu wolność tworzenia tego, czego chce.

Dziecko chętnie:

a)      gra na instrumencie lub śpiewa, korzystając z tego, czego nauczyło się od innych,

b)     tworzy swoją własną muzykę, melodie i piosenki.

Dziecko lubi:

a)      sport i zabawy, które mają ściśle określone przepisy i reguły,

b)     sport i zabawy, które umożliwiają mu swobodne zachowanie bez przestrzegania sztywnych reguł.

Dziecko poznaje rzeczy:

a)      ucząc się od innych ludzi, czytając lub słuchając,

b)     intuicyjnie i nie potrafi wyjaśnić, w jaki sposób się czegoś dowiedziało lub skąd coś wie.

Dziecko częściej opowiadając:

a)      trzyma się faktów,

b)     wyobraża sobie to, co mogłoby się zdarzyć.

Dziecko zwykle zajmuje się:

a)      jedną czynnością w danym momencie, zachowując określony porządek,

b)     wieloma czynnościami jednocześnie.

Dziecko woli pracować:

a)      w miejscu zorganizowanym, w którym panuje porządek, ktoś mówi mu, co ma robić, krok po0 kroku, systematycznie.

b)     w otoczeniu niezorganizowanym, gdzie ma wolność wyboru i może zająć się tym, czym chce, gdzie może być do woli kreatywne i pomysłowe.

Oblicz wyniki.  Policz po jednym punkcie za każdą odpowiedź „a”, „b” oraz „a” i „b”.

Jeśli przeważają punkty w kategorii "a", dziecko wykazuje tendencję do posługiwania się głównie lewą półkulą mózgową. Jeśli przeważają  punkty w kategorii "b", dziecko wykazuje tendencję do posługiwania się głównie prawą półkulą mózgową. Jeśli najwięcej punktów obejmuje kategorię "a” i „b",  dziecko posługuje się w zintegrowany sposób obiema półkulami mózgowymi. Jeśli liczba punktów w kategorii "a" oraz kategorii "b" (nie biorąc pod uwagę kategorii "a” i „b") jest taka sama lub niemal równa, świadczy to o tendencji do posługiwania się każdą z półkul mózgowych do różnych funkcji (dominacja zmienna).

Co z tego wynika?

Prawa półkula mózgowa w sposób symultaniczny opracowuje informacje całościowe, rozpoznaje kontur, jasność, barwę, wielkość. Ułatwia rozpoznawanie figur geometrycznych oraz przetwarza i przechowuje informacje matematyczne i muzyczne. Skupia się na podobieństwach, a nie różnicach,  dlatego np. słowa „lata” i „lala” może odebrać jako identyczne.

Przetwarza informacje związane z emocjami, skupia się na nowych bodźcach.  Prawa półkula jest "twórcza", emocjonalna, artystyczna i holistyczna.  Człowiek koduje  informacje w postaci wyobrażeń i obrazów, a nie słów.  Przyjmuje różnego typu informacji jednocześnie, postrzega całości, rozwiązuje problem przez nagłe zrozumienie (EUREKA!).  Prawa półkula pozwala rozumieć przenośnie, odróżnia znaczenie dosłowne od treści, jakie się w nim zawierają. Osoby o dominującej prawej półkuli odczytuję emocje w tekstach i przekazach niewerbalnych (mimika, ton głosu, mowa ciała).  Charakteryzuje je swojego rodzaju uduchowienie, poszukują duchowości, zatopienia w modlitwie i medytacji.  Kolejnymi cechami są talent do tworzenia muzyki i umiejętność reagowania na nią oraz uzdolnienia plastyczne.

Prawa półkula kontroluje ruchy lewej strony ciała. Ponadto:  lepiej rozumie język mówiony niż pisany; kontroluje uwarunkowany kulturalnej kierunek czytania; kontroluje i rozumie akcent, intonację, rytm; pozwala rozumieć kontekst wypowiedzi.

Lewa półkula mózgowa opracowuje informacje w sposób linearny (sekwencyjny element po elemencie),  porządkuje sekwencyjnie, przetwarza reguły (również językowe), odpowiada za czytanie ze zrozumieniem, przetwarza bodźce znane. Określana jest jako "werbalna" i odpowiada za funkcje językowe, kontroluje mowę i sprawia, że potrafimy czytać i pisać. Skupia się na faktach, imionach, datach i umożliwia pisanie zgodnie z zasadami ortografii. Jest analityczna i logiczna, poddaje informacje racjonalnej, logicznej ocenie, umożliwia rozwiązywanie skomplikowanych problemów matematycznych.  Napływające informacje koduje i przetwarza ,,krok po kroku''.  Odpowiada za zdolności matematyczne, kodowanie numerów i liczb. Rozumie dosłowne znaczenia słów.

Lewa półkula kontroluje ruchy przeciwnej strony ciała.  Ponadto odpowiada za  prawidłową wymowę, rozumienie poleceń słownych, zapamiętywanie np. imion, nazwisk, nazw posiłków, dni tygodnia, uczenie się reguł gramatycznych. Ułatwia opowiadanie historyjek obrazkowych, pisanie wypracowań, tworzenie definicji.

Dla właściwego rozwoju dziecka potrzebna jest współpraca obu półkul czyli sprawne przesyłanie różnego rodzaju informacji. Ta współpraca rozwija się w sposób naturalny dzięki spoidłu wielkiemu. Jego uszkodzenie powoduje niemożność komunikacji między półkulami i problemy w uczeniu się i rozumieniu świata.

Kiedy już wiemy, w jaki sposób funkcjonują u naszego dziecka półkule mózgowe, przyjrzyjmy się dominacji zmysłów w odbieraniu rzeczywistości i uczeniu się. Warto jednak pamiętać o tym, że jest to charakterystyka, która zmienia się z wiekiem. Ponadto – dominacja jednego ze zmysłów oznacza, że inne odgrywają również swoją rolę.  W trakcie uczenia się dziecko powinno zaczynać od poznawania za pomocą dominującego kanału sensorycznego, a potem korzystać również z innych.

Znowu zaczniemy od obserwacji i notatek na ich temat.

1. Gdy dziecko spotyka nieznaną osobę, na co zwraca uwagę w pierwszej kolejności?

a)      jak wygląda i jak jest ubrana,

b)     w jaki sposób i co mówi, jaki ma głos,

c)      co w stosunku do niej czuje,

d)     w jaki sposób się zachowuje i co robi.

2. Co najczęściej zostaje dziecku w pamięci po kilku dniach od spotkania nowej osoby?

a)      jej twarz,

b)     jej imię,

c)      to, co czuło, będąc w jej towarzystwie,

d)     to, co dziecko robiło z tą osobą razem.

3. Gdy dziecko wchodzi do nieznanego pomieszczenia, na co zwraca przede wszystkim uwagę?

a)      na jego wygląd,

b)     na dźwięki i rozmowy, jakie się w nim toczą,

c)      na to, jak się w nim czuje,

d)     na to, co się w nim dzieje i co ty mogłoby w nim robić.

4. Gdy dziecko uczy się czegoś nowego, w jaki sposób robi to najchętniej?

a)      ogląda  książki, ilustracje, wykresy, mapy, szkice lub przedmioty,

b)     słucha informacji, dyskutuje,  zadaje pytania,

c)      rysuje, dotyka przedmiotów, pisze na klawiaturze lub robi coś rękami,

d)     robi projekty, symulacje, eksperymenty, gra w gry, odgrywa role, odtwarza rzeczywiste sytuacje z życia, dokonuje odkryć lub też angażuje się w inne działania związane z ruchem.

5. Jakie książki dziecko czyta najchętniej lub jakich najchętniej słucha?

a)      książki, które zawierają opisy pomagające zobaczyć to, co się dzieje,

b)     książki zawierające informacje faktograficzne, historyczne lub dużo dialogów,

c)      książki o uczuciach i emocjach bohaterów,

d)     krótkie książki z wartką akcją lub książki.

6. Którą z poniższych czynności dziecko wykonuje najchętniej?

a)      czyta książkę, ogląda obrazki;

b)     słucha książki nagranej na kasetę, rozmowy w radiu, słucha muzyki lub sam muzykuje,

c)      pisze, rysuje, pisze na maszynie/komputerze lub robi coś rękami,

d)     uprawia sport, buduje coś lub gra w grę wymagającą ruchu.

7. Które z poniższych stwierdzeń najlepiej charakteryzuje sposób, w jaki dziecko czyta lub uczy się?

a)      potrafi się uczyć, gdy słyszy muzykę, inne dźwięki lub rozmowę;

b)     nie potrafi się uczyć, gdy w pobliżu słychać muzykę, inne dźwięki lub rozmowę;

c)      musi mieć wygodne miejsce i czuć się rozluźnione; potrafi pracować zarówno przy muzyce, jak i w ciszy, jednak dekoncentrują je negatywne uczucia innych;

d)     musi czuć się rozluźnione; potrafi pracować zarówno przy muzyce, jak i w ciszy, jednak dekoncentruje je działalność i ruchy innych osób znajdujących się w tym samym pomieszczeniu.

8. Gdy dziecko z kimś rozmawia, gdzie kieruje wzrok?

a)      patrzy na twarz rozmówcy, chce także, by ta osoba patrzyła na jego twarz,

b)     spogląda jedynie krótko na rozmówcę, po czym jego wzrok wędruje na prawo i lewo,

c)      spogląda jedynie krótko na rozmówcę, by zobaczyć jego wyraz twarzy, po czym spogląda w dół lub w bok,

d)     rzadko spogląda na rozmówcę, patrzy głównie w dół lub w bok, jeśli jednak pojawi się jakiś ruch lub działanie, natychmiast spogląda w tamtym kierunku.

9. Które z poniższych stwierdzeń najlepiej pasuje do Twojego dziecka?

a)      zwraca uwagę na kolory, kształty, wzory i desenie w miejscach, w których się znajdzie; ma dobre oko do barw i kształtów,

b)     nie znosi ciszy i jeśli jest za cicho, nuci coś, podśpiewuje lub głośno mówi,

c)      jest wrażliwy na uczucia innych ludzi, jego/jej własne uczucia łatwo ulegają zranieniu; nie potrafi się skoncentrować, gdy nie czuje się lubiane, czuje potrzebę bycia kochanym i akceptowanym,

d)     trudno mu wysiedzieć nieruchomo w jednym miejscu, potrzebuje dużo ruchu, a jeśli już musi siedzieć – garbi się, wierci, stuka w podłogę butami lub niespokojnie porusza nogami.

10. Co wywołuje u dziecka największy niepokój?

a)      miejsce, w którym panuje bałagan i nieład,

b)     miejsce, w którym jest za cicho,

c)      miejsce, w którym nie czujesz się dobrze fizycznie lub emocjonalnie,

d)     miejsce, w którym nie wolno niczego robić lub jest za mało przestrzeni na ruch.

Oblicz wyniki testu, jeśli na jakieś pytanie pojawia się więcej niż jedna odpowiedź, w podsumowaniu uwzględnij wszystkie odpowiedzi:

• najwięcej odpowiedzi „a” – przewaga kanału wzrokowego.
• najwięcej odpowiedzi „b” – dominacja kanału słuchowego.
• najwięcej odpowiedzi „c” – dominacja kanału dotykowego.
• najwięcej odpowiedzi „d” – dziecko przetwarza poprzez ruch (kinestetyk).

Zwróć uwagę, który ze stylów uczenia się zajmuje drugie, trzecie i ostatnie miejsce. Niektórzy ludzie wykształcili u siebie kilka lub nawet wszystkie cztery style uczenia się, bywa też, iż dwa, trzy lub cztery style uczenia się są ze sobą wzajemnie powiązane.

Powiązanie dominacji półkuli mózgowej z dominującym zmysłem

W wyniku analizy testów możesz określić, jaki styl uczenia się i która półkula dominują u Twojego dziecka. Możemy „przyporządkować” je do jednej z ośmiu kategorii i zaspokoić jego potrzeby związane z uczeniem się.

1. Wzrokowcy z dominującą lewą półkulą mózgową

Osoby te najpierw przyswajają informacje wizualnie, a dopiero potem zamieniają je na język symboli (np.  litery, cyfry, słowa czy idee). Ich uwagę przyciągają obrazy: książki, gazety, czasopisma ilustrowane, podręczniki, rysunkowe instrukcje, itp. Chętnie korzystają z tablic, grafików, wykresów i plakatów. Czasami wydają się chodzącymi encyklopediami, ponieważ zapamiętują wzrokowo całe fragmenty tekstów.  Informacjom zmysłowym przyporządkowują nazwy i słowa. Myślą w sposób linearny, krok po kroku i skupiają uwagę kolejno na każdym szczególe. Gromadzą dane w sposób systematyczny, porządkują je alfabetycznie, numerycznie lub chronologicznie. Starają się zapisywać nowe informacje, segregują je. Gdy dzieci są starsze, jak również w dorosłym życiu osoby o takiej charakterystyce planują, ustalają harmonogramy, sporządzają zestawienia, z wprawą prowadzą korespondencję i programują komputery. Dobrze radzą sobie w administracji, zarządzaniu, pracy biurowej i pracy badawczej w każdej dziedzinie

Dzieci łatwiej i szybciej uczą się, gdy czytają i odbierają informacje wzrokowe w formie języka liter, słów i liczb. Potrzebują także kontaktu wzrokowego z mówcą.  Nowe informacje należy podawać w sposób uporządkowany, po kolei i przedstawiać je jasno i systematycznie. Podczas nauki języka obcego dziecko musi wiedzieć dane słowo oraz jego definicję oraz otrzymać wizualne wskazówki dotyczące jego wymowy.  Wzrokowcy mogą się uczyć zarówno przy muzyce, jak i bez niej.

Reguły, przepisy, formuły i regulaminy zapamiętują najlepiej, jeśli materiał prezentuje im się w określonym porządku. Muszą nie tylko widzieć (przyglądać się), ale i czytać. By dotrzeć do rozwiązania problemu powinni sporządzić listę kolejnych kroków do zrobienia, tak aby mogli widzieć swój plan na papierze i upewnić się, że mają wszystko, czego potrzeba do wykonania każdej części zadania. Szczególnie przydatny jest dla nich organizer, kalendarz lub plan dnia. Jeśli dziecko nie umie jeszcze czytać, może to być kalendarz z rysunkami określonych czynności.  Proces uczenia się będzie spowolniony, jeśli muszą dokonać kondensacji lub podsumowania tego, co czytają.

2. Wzrokowcy z dominującą prawą półkulą mózgu

Te dzieci zwracają szczególną uwagę na obrazy (wizerunki, elementy graficzne, kolory, kształty, wzory) i relacje przestrzenne. Postrzegają najpierw globalny obraz całości, a dopiero potem mogą skoncentrować się na szczegółach. Kiedy przypominają sobie fakty i zdarzenia, „widzą” je głównie w postaci obrazów. Często spoglądają przy tym w górę w lewo albo w prawo. Gdy słuchają kogoś, chcą go widzieć i obserwują ruchy ust rozmówcy i wyraz jego twarzy.

Dają się ponieść ideom i pomysłom i często tak bardzo angażują się w działanie, że tracą poczucie czasu. Pracują nie według zegara, ale odpowiednio do wymagań, jakie stawia im zadanie. Lubią wytwarzać ładne rzeczy i upiększać świat kolorami i wzorami.

Najbardziej efektywnie uczą się, korzystając z pomocy wizualnych o charakterze graficznym i ilustracyjnym, które umożliwią im ujrzenie globalnego obrazu danego zagadnienia. Teksty pełne słów i liczb nie są dla nich przydatne, chyba że są prezentowane w atrakcyjnej oprawie kolorystycznej, mają oryginalny kształt, wzór, specjalną kaligrafię lub artystyczną czcionkę. Słuchanie zdaje w ich przypadku egzamin tylko wtedy, jeśli widzą osobę mówiącą, która powinna rysować i stosować możliwie dużo pomocy wizualnych. Jeśli dziecko nie ma czego oglądać, należy zachęcić je do wyobrażania sobie tego, co słyszy (kolorów, wymiarów czy kształtów). Pomaga im lepiej rozumieć i uczyć się oglądanie pokazów na żywo, przedmiotów z realnego życia, eksperymentów, odgrywanych wydarzeń, wideo, filmów, telewizji, slajdów lub zdjęć. Mogą uczyć się zarówno przy muzyce jak i bez niej. W uczeniu się powinni wykorzystywać naturalną umiejętność dokonywania silnych skojarzeń, bogatych w elementy wizualne. Bardzo korzystne są dla nich metody typu "burza mózgów". Zanim rozpoczną pracę, musza mieć ogólny obraz całości, a instrukcje opisujące działania krok po kroku nużą ich. Chcą od razu zabrać się do dzieła i odkryć wszystko samemu w czasie pracy. Czytają szybciej, jeśli mogą zamienić tekst w obrazy tak, aby mogli widzieć w głowie to, co czytają. Mają jednak kłopoty z uchwyceniem znaczenia pojęć abstrakcyjnych, które nie niosą z sobą oczywistych skojarzeń wizualnych (np. rodzajniki, czasowniki posiłkowe lub przyimki). Jeśli mają więc opanować jakiś materiał abstrakcyjny, powinni rozwinąć charakterystyczną dla prawej półkuli technikę wizualizowania wszystkiego. Gdy uczą się na pamięć np. wiersza powinny narysować lub wyobrazić sobie treść kolejnych strof.

3. Słuchowcy z dominującą lewą półkulą mózgową

Uczą się, gdy słuchają nowego materiału prezentowanego w formie języka za pomocą słów lub liczb, w sposób szczegółowy, krok po kroku. Myślą, wypowiadając na głos swoje myśli i rozmawiając z innymi. Radzą sobie dobrze ze ścisłymi danymi. Są wrażliwi na sposób mówienia innych ludzi, na ogół sami są bardzo dobrymi mówcami. Potrzebują nieustannych bodźców słuchowych. Nie znoszą zupełnej ciszy. Jeśli jest za cicho, wytwarzają sami niezbędne bodźce nucąc, śpiewając, gwiżdżąc, mówiąc na głos, itp. Ciszy potrzebują tylko w trakcie nauki, gdyż hałas, muzyka, rozmowa rozprasza ich uwagę, nie mogą wtedy "słuchać" własnych myśli. Pracują w sposób sekwencyjny, uporządkowany.

Przyspieszają proces uczenia się słuchając i mówiąc w jego trakcie. Uczą się szybko w czasie wykładów, ustnych prezentacji i dyskusji. Szczegóły zapamiętują wtedy, jeśli przedstawia się je systematycznie i krok po kroku. Nowy materiał powinni słyszeć, rozmawiać o nim, odczytywać go na głos. Szybko chwytają sens werbalnych komunikatów i nie muszą zamieniać ich na obrazy. Pomocne są więc dla takie materiały jak płyty i dyktafon, filmy, taśmy wideo, a także radio i telewizja. Czytając słyszą wszystkie słowa w swojej głowie. W czasie czytania powinni robić częste przerwy i zadawać sobie pytania na temat tego, co czytają.

4. Słuchowcy z dominującą prawą półkulą mózgową

Również uczą się efektywnie słuchając, są wrażliwi na dźwięki, muzykę, rytm, tembr głosu oraz silnie nacechowane emocjonalnie słowa, które dają pogląd o ogólnym obrazie całości. Mają dobry słuch muzyczny, szczególnie odpowiada im muzyka relaksacyjna z dźwiękami przyrody. Nie lubią całkowitej ciszy. Jeśli spotykają się z taką sytuacja sami wytwarzają niezbędne bodźce gwiżdżąc, nucąc, wystukują rytm palcami itp. W czasie rozmowy zwykle patrzą na boki, w stronę swoich uszu. Szybko wyczuwają czyjeś  emocje i reagują na nie: ukryty gniew, złość, ironia budzą w nich niepokój, a za przyjazne, sympatyczne podejście rewanżują się tym samym. Może się wydawać, że czytają w myślach innych ludzi. Mają silnie rozwiniętą intuicję, odkrywają rozmaite wiązki i relacje,  jednak kiedy chodzi o szczegóły, mogą popełniać błędy. Liczbę 378 mogą odczytać i zapamiętać jako 738 albo 837.  

Przyspieszają proces uczenia się słuchając dźwięków, muzyki lub silnie nacechowanych emocjonalnie słów, umożliwiających im przegląd sytuacji lub dających pogląd na ogólny obraz całości. Niezbyt chętnie korzystają z tekstów drukowanych.  Lepiej jeśli sami zapiszą nowe informacje i sami je odczytają, będą o nich mówić lub nagrają je na dyktafon i potem odsłuchają. Należy umożliwiać im kojarzenie nowych informacji z muzyką, rytmem, rymem, rymowanką, chwytliwą piosenką lub melodią. Chcą wiedzieć, jaki jest cel, ku któremu zdążają, i jaki jest obraz całości. Łatwo łapią sedno sprawy. Doskonale zapamiętują i lubią demonstracje na żywo z racji znakomitej pamięci wizualno-przestrzennej prawej półkuli. Słowa czytanego tekstu powinni zamieniać w umyśle na ruchome obrazy filmowe z efektami dźwiękowymi, wyimaginowaną muzyką i odgrywanymi przez nich dialogami. Powinni wizualizować i mówić, najpierw rozumiejąc ogólny obraz całości, a następnie uzupełniając szczegóły.  Mogą nie być w stanie podążać szybko za wypowiadanymi przez mówcę słowami (np. na wykładzie). Powinni więc często powtarzać te same wskazówki lub ważne fragmenty po kilka razy. Dobrze jest, jeśli będą odwoływać się do swoich wyobrażeń, map myśli, realnych obiektów i pokazów.

5. Dotykowcy z dominując lewą półkulą mózgową

Ucząc się używają rąk, palców, zmysłu dotyku oraz emocji. Często trzymają w dłoni długopis albo ołówek i piszą coś, co pozwala im lepiej my myśleć i słuchać. Są wrażliwi na język sprzężony z komunikatami pozawerbalnymi, takimi jak wyraz twarzy mówcy, język ciała, tembr głosu i nastrój rozmowy. W czasie rozmowy, gdy się zastanawiają, patrzą często w dół i w bok. Na ogół łatwo wczuwają się w emocje innych. Chętnie gestykulują i zachowują się dość ekspresyjnie.  Łatwo ich zranić. Myślą sercem i wyrażają myśli w kategoriach uczuć. Chętnie nawiązują znajomości, ważne dla nich jest przebywanie z rodziną i kochanymi osobami, pisanie listów i rozmowy telefoniczne. Często działaj z entuzjazmem i łatwo fascynują się własnymi ideami. Posługują się logiką i zdolnością do wyrażania uczuć słowami, które przekonują innych do ich idei. Jako dorośli chętnie angażują się w zawody mające coś wspólnego z uczuciami, pomaganiem innym, łagodzeniem cierpienia, itp.

Uczą się szybko, wykonując czynności wymagające posługiwania się dłońmi i palcami. Potrzebują więc manipulowania i dotykania przedmiotów, budowania czegoś własnymi rękami w sposób linearny. Zwykle zapisują to, co widzą i słyszą, co sprzyja uczeniu się sekwencyjnemu. Nowy materiał powinni łączyć z jakimiś doznaniami fizycznymi lub emocjonalnymi. Nowe idee przyswajają jako pewien rodzaj intuicji lub przeczuć, a następnie realizują je stopniowo, krok po kroku. Najchętniej notują linearne, chociaż rzadko do takich notatek wracają, bowiem sam akt zapisania pomaga ich mózgowi w przetworzeniu i zapamiętaniu informacji. Kiedy myślą lub słuchają, powinni mieć coś do bazgrania, rysowania i trzymania czegoś w dłoni. Powinni zapisywać i opisywać rezultaty badań i eksperymentów, rysując, dotykając i doświadczając wszystkiego na poziomie emocjonalnym. Szczegóły o charakterze wzrokowym i słuchowym zapamiętują najlepiej w powiązaniu z emocjami. Doskonale zapamiętują wszystkie ciepłe uczucia. W uczeniu się korzystają tylko z muzyki, którą lubią i która budzi pozytywne uczucia. Czytając powinni poczuć to, co opisują słowa i co czują postacie.

6. Dotykowcy z dominującą prawą półkulą mózgu

Są wrażliwymi ludźmi, którzy mają skłonność do myślenia w sposób globalny. Postrzegają ogólny obraz całości i uczą się używając dłoni i palców, zmysłu dotyku i emocji. Wykorzystują intuicję, wyobraźnię, język wyrażający uczucia i słowa nacechowane sensorycznie. Radzą sobie dobrze z odczytywaniem komunikatów pozawerbalnych, a także sami wyrażają się w ten właśnie sposób, robiąc miny i wydając dźwięki zadowolenia i niezadowolenia także gestykulując. Są wrażliwi na uczucia innych i własne. Łatwo można ich zranić. Wzruszają ich smutne sceny w książkach i filmach. Aby dobrze funkcjonować, muszą się dobrze czuć emocjonalnie. Kiedy myślą, spoglądają w dół i w bok. Myślą sercem, nie w kategoriach słów, nowe idee i informacje przyjmują w sposób intuicyjny. Wiele rzeczy robią impulsywnie, ale nie są zbyt skrupulatni w przekształcaniu swoich idei w rzeczywistość. Często zgadują trafnie, o czym myśli dana osoba. Pracują we własny oryginalny i pełen inwencji sposób.

Uczą się najszybciej, używając dłoni, palców i uczuć. Ponieważ nie są wrażliwi na język symboliczny, uczą się za pośrednictwem języka sensorycznego lub komunikacji pozawerbalnej, co umożliwia im uzyskanie globalnego obrazu całości. Uczą się szkicując i wykonując rysunki, diagramy, ilustracje, mapy oraz rzeźbiąc i modelując. Do wykonywanych w trakcie nauki rysunków rzadko jednak wracają, gdyż sama czynność rysowania ułatwia im przetwarzanie i zapamiętywanie nowych informacji. Ponieważ nie są wyczuleni na język abstrakcyjny, korzystne jest gdy widzą obrazy lub przedstawienia graficzne, które mogą skopiować. Aby lepiej słuchać i myśleć muszą coś robić z dłońmi lub coś w nich trzymać (długopis, glina, piłeczka lub jakiś inny przedmiot). Jeśli tego nie mają, zaczynają się niepokoić, np. stukają o blat palcami lub bawią się włosami. Potrzebują globalnego obrazu całości, a nie drobnych szczegółów - w przeciwnym razie gubią się. W czasie nauki powinni eksperymentować i manipulować, dając zatrudnienie dłoniom. Narysowanie i zilustrowanie tablicy pierwiastków chemicznych pomoże im w ich zapamiętaniu., a stukanie w klawisze komputera pomoże im opanować program komputerowy.  Jeśli użycie rak nie wchodzi w rachubę, powinni wykorzystać wyobraźnię do wizualizowania siebie samych wykonujących dane zadanie dłońmi i odczuwających przy tym doznania emocjonalne. Muzyka ma zdecydowanie korzystny wpływ w procesach uczenia się – uspokaja ich i relaksuje, minimalizuje smutne i negatywne uczucia, podnosi na duchu. Aby szybciej czytać i czytać z większym zrozumienie, powinni zidentyfikować się na poziomie emocjonalnym z tematem lub jakąś postacią. Teksty czytane powinni opatrywać ilustracjami i rysunkami. Powinni także obserwować realistyczne demonstracje i sporządzać mapy myśli ukazujące globalny obraz całości.

7. Kinestetycy z dominującą lewą półkulą mózgową

Myślą w sposób zorganizowany i systematyczny, ucząc się przez ruchy swoich dużych mięśni motorycznych. Czynności ruchowe potrafią opisywać również systematycznie i w sposób zorganizowany, dzięki rozwiniętym funkcjom językowym, zlokalizowanym w lewej półkuli. Lubią dużo i często się poruszać; stają się niespokojni, gdy muszą jakiś czas przebywać bezczynnie w jednym miejscu – wiercą się lub kołyszą, machają nogami lub od czasu do czasu podnoszą się. Lubią sporty zorganizowane lub ćwiczenia o określonych regułach. Czują się doskonale w sytuacji wyzwań, rywalizacji, dokonywania odkryć. Chcą zwyciężać. Lubią rozmawiać w czasie ćwiczeń lub pracy. W czasie rozmowy lub namysłu na ogół patrzą w dół i w bok. Ich kinestetyczne potrzeby mogą czasem oznaczać ruch umysłowy, a więc np. przeskakiwanie od jednego tematu czy projektu do drugiego.

Mogą przyspieszyć uczenie się, podchodząc do tematu w sposób zorganizowany i systematyczny, krok po kroku oraz angażując ruchowo swoje ciało i mięśnie. Są zorientowani na język, dlatego potrafią opisywać to, co robią. Powinni wsiąść na rower treningowy i czytać lub uczyć się w trakcie pedałowania lub też chodzić po pokoju, ucząc się jakiegoś tekstu na pamięć. Znakomicie pomagają im gry edukacyjne, symulacje, odgrywanie ról i współzawodnictwo. W pracy lubią korzystać z jakiejś struktury, formuły lub planu. Powinni często wstawać w czasie pracy lub nauki, i pisać na tablicy dużymi markerami, co daje zatrudnienie mięśniom całych ramion, jako dodatkowy element kinestetyczny. Lubią być demonstrantami, a nie biernymi obserwatorami pokazu, bowiem zapamiętują to, co zrobią sami, a nie to, co robi nauczyciel lub instruktor. Przy rozwiązywaniu zadań i problemów, powinni odnosić je do sytuacji z realnego życia (na przykład obliczenia potrzebne do wystrzelenia rakiety na księżyc). Jeśli ruchy ciała nie są możliwe powinni wyobrażać sobie siebie w ruchu, działać w wyobraźni, np. w związku z czytanym tekstem, instrukcją, itp.

8. Kinestetycy z dominującą prawą półkulą mózgu

Uczą się poruszając dużymi mięśniami motorycznymi w kreatywny, imaginacyjny, spontaniczny i nieustrukturyzowany sposób. Nie myślą we kategoriach słów, lecz odbierają informacje intuicyjnie. Stają się niespokojni, gdy muszą siedzieć w bezruchu lub długo przebywać w jednym miejscu. Potrafią myśleć symultanicznie o kilu rzeczach i często zajmują się wieloma projektami naraz, przy czym każdy z nich zajmuje w ich umyśle osobne miejsce. Pracują szybko, w sposób impulsywny, pragnąc natychmiast widzieć rezultaty i zająć się kolejnym działaniem. Widzą obraz całości, nie szczegóły. Zdarza się że uważają jakąś pracę za ukończoną tylko dlatego, że pomyśleli o niej wcześniej. Niektórzy wysuwają jakiś pomysł, wykonują wstępne działania, po czym przechodzą do następnego projektu. Potrzebują więc ludzi zorientowanych na szczegóły, aby pozbierali wszystkie kawałki i dokończyli zadanie. Są zorientowani na cel, chociaż brak im dobrej orientacji czasowej, dlatego zwykle nie przestrzegają harmonogramów, rozkładów zajęć czy ustalonych terminów. Po prostu dają się ponieść prądowi i robią to, na co w danej chwili mają ochotę. W pracy błyszczą kreatywnością i wyobraźnią, chociaż inni muszą zaakceptować u nich brak poczucia czasu. To dlatego jak dorośli albo spóźniają się do pracy albo zostają po godzinach, zaabsorbowani zadaniem, które pragną doprowadzić do końca. Potrafią bez słów wyrazić to, co się dzieje, używając przy tym ramion i całego ciała do dramatyzowania lub ujawniania swoich emocji. W rozmowie posługują się krótkimi słowami opisującymi działanie i szybko przechodzą do sedna sprawy.

Mogą szybciej się uczyć, poruszając się w nieustrukturyzowany, imaginatywny i swobodny sposób. Aby się uczyć, muszą utrzymywać swoje ciało i mięśni w ruchu. Zapamiętują przede wszystkim to, co robili w czasie nauki. Nie potrzebują szczegółowych instrukcji opisujących wszystko krok po kroku. Zabierają się po prostu do rzeczy i robią to, co trzeba. Nowe informacje przyswajają w sposób intuicyjny i emocjonalny, uczą się metoda prób i błędów, prowadzą badania i dokonując odkryć. Rozwiązania znajdują bez słów i pisemnych wskazówek. Ucząc się podążają od całości do części. Łatwo chwytają i zapamiętują kwintesencję - najważniejsze elementy i wynik końcowy. Słuchają uważniej, gdy są w ruchu ze wzrokiem skierowanym w dół i w bok od rozmówcy. Ucząc się powinni wykorzystywać doświadczenia z realnego życia i symulację. Jeśli nie mogą wykonywać ruchów lub jakichkolwiek czynności, powinni oglądać działania innych w telewizji, na wideo lub w kinie. Aby zapamiętać to, czego się uczą powinni odgrywać materiał, nadając mu formę dramatyczna lub wizualizować siebie samych, tak jakby w głowach wyświetlał im się film. Dobrym materiałem edukacyjnym są wszelkie przedmioty, którymi można manipulować, gry, materiały budowlane (klocki), narzędzia, ekwipunek sportowy, plansze, markery, modele, itp. Powinni w czasie nauki angażować się w rywalizację, współzawodnictwo i realizację wyzwań. Powinni uczyć się w spokojnym otoczeniu, gdyż ruch, np. innych ludzi rozprasza ich uwagę (na ruch są najbardziej uwrażliwieni). Czytają ze względu na główną ideę lub globalny obraz całości, przeskakują detale i stają się niecierpliwi, mając do czynienia ze zbyt wieloma słowami. Stąd mają tendencję do błędnego odpowiadania na pytania sprawdzające stopień rozumienia tekstu, a dotyczące szczegółów, sekwencji czasowych oraz abstrakcyjnych idei. Żeby zapamiętać szczegóły muszą po prostu korzystać z kinestetycznych technik przeznaczonych dla osób z dominującą prawą półkulą. Potrafią się uczy oglądają jedynie ilustracje, rzucając okiem na nagłówki lub kartkując podręcznik i wyławiając rozproszone zdania, które mogą dostarczyć im niezbędnych wiadomości na dany temat. W trakcie nauki bardzo przydatne są dla nich diagramy, zdjęcia i ilustracje. Zanim zabiorą się do pracy muszą znać cel, rezultat końcowy. Na przykład powód dla którego czytają. Nabiorą większej motywacji, jeśli poczują, że lektura pomoże im lepiej wykonywać jakaś czynność.